1. Operativni sistem
2. Sistemski softver
3. Aplikativni softver
4. Licence, zaštita softvera i hardvera

SOFTVER

• Softver generalno podrazumeva sve vrste računarskih programa, od operativnih sistema kao što je DOS, preko uslužnih programa za aplikacije, pa do programa koji se nalaze u ROM čipovima.

• Softver pokreće hardver. Bez softvera, hardver nije ništa drugo osim gomile gvožđa.

Podela softvera

• Softver se može podeliti u sledeće tri kategorije:
  • operativne sisteme
  • sistemski softver
  • aplikacione programe

• Neki autori smatraju da su i operativni sistemi deo sistemskog softvera, a drugi sistemski softver smatraju razvojnim okruženjem .

Operativni Sistem

• Operativni sistem je kompleksan programski sistem sastavljen od skupa programa koji treba da obezbede lako i efikasno korišćenje računara.

• Bez OS (operativnog sistema) hardver predstavlja samo običnu gvoždjuriju.

•     Sa stanovišta broja programa koji mogu istovremeno da budu u centralnoj memoriji računara, može da bude:
  • monoprogramski
  • multiprogramski

• Monoprogramski operativni sistem omogućava da računar drži u memoriji i izvršava samo jedan program.
• Multiprogramski operativni sistem omogućava da računar istovremeno drži u memoriji više programa, od kojih u svakom trenutku može da radi samo jedan.

Raspored i vreme rada svakog programa u memoriji određuje operativni sistem tako da omogući korišćenje računara na najbolji način, tj. da dodeli resurse računarskog sistem (procesor, memoriju, datoteke na disku i ostali uređaji priključeni na računar) programima tako da računar kao celina bude što efikasnije iskorišćen.

• Sa stanovišta broja korisnika koji istovremeno mogu da koriste računar, OS delimo na:
  • jednokorisnički (single user)
  • višekorisnički (multiusers)
•   Kod jednokorisničkih OS računar može da koristi samo jedan korisnik
  • Kod višekorisničkih OS na računar može istovremeno biti priključeno i do nekoliko stotina korisnika

• Sa stanovišta načina zadavanja komandi, u OS postoje
  • OS komandnog tipa (DOS, UNIX)
  • grafički operativni sistemi (Windows)

• Sa stanovišta prenosivosti na različite arhitekture računara, OS mogu biti
  • prenosivi (portable)
  • neprenosivi – vlasnički (proprietary)
• Prenosivi OS sa malim izmenama mogu da se koriste na različitim arhitekturama računara

• Neprenosivi OS su projektovani tako da rade samo na odredjenom modelu računara

• Osim OS, za normalno korišćenje računara potrebni su i drugi programi koji se nazivaju sistemski softver
  • programski prevodioci – prevodi program napisan u nekom programskom jeziku u mašinski jezik
  • veznici (drajveri) – povezuje hardver sa sistemom
  • različiti uslužni programi – olakšavaju neke svakodnevne radnje (npr. narezivanje CD)

• Programi koji služe za rešavanje različitih problema u svakodnevnom radu
  • programi za obradu teksta
  • programi za rad sa tabelama
  • programi za upravljanje BP
  • programi za obradu slika
  • programi za animaciju
  • programi za obradu zvuka
  • programi za proračune u nauci i tehnici
  • igre

Virusi

Licence

• Na tržištu se mogu naći programi:
  • vlasništvo proivodjača – licencirani
  • deljeni (shareware) – besplatni, ali vremenski ograničeni
  • besplatni (freeware) – besplatni